Banka promosyonunda umduğunu alamayan işçi ve Bağ Kur emeklileri bu kez de zammın hayal kırıklığını yaşıyor.
İşçi ve Bağ Kur emekli aylıklarına yapılacak 30 liralık zamma karşılık, memur emekli aylıklarındaki 146 liralık artışa tepkiler çığ gibi büyüyor
8.5 milyon işçi ve Bağ Kur emeklisinin aylıklarına 1 Ocak’tan itibaren son 6 ayda gerçekleşen enflasyon oranında, yani yaklaşık yüzde 3 zam yapılacak. Bu da aylıklarda ortalama 30 lira artış sağlayacak.
Buna karşılık iki milyona yakın memur emeklilerinin aylıklarında ise yine 1 Ocak’tan itibaren hükümet ile Memur-Sen arasında daha önce bağıtlanan toplu iş sözleşmesi gereğince net 146 lira artış olacak.
Yıllarca farklı alanlarda emek harcayan, hizmet üretenlerin emekli aylıklarında, aynı statülerde olmalarına karşın, aylık hesaplama yöntemlerinde norm ve standart birliği sağlanamadığından, çok belirgin farklılıklar oluşuyor, bu da yakınmalara neden oluyor.
Özellikle 2008 yılından sonra işçi ve Bağ Kur sigortalısı olanların aylıklarında, emekli hesaplama yöntemlerinden dolayı büyük düşmeler yaşanıyor, memur emeklisi ile aralarındaki makas günden güne açılıyor.
İşçi ve Bağ Kur emeklileri bu yanlış uygulama ile Anayasa’nın eşitlik ilkesi karşın hak etmedikleri üvey evlat muamelesi görüyor.
Aslında işçi emeklilerinin kendi arasında var olan eşitsizliği gidermek amacıyla 2000 yılı öncesi emekliler için yapılan intibak düzenlemesi de sorunu çözemedi, emekli umduğu zammı alamadı, hayal kırıklığı yaşadı.
Kamu Başdenetçisi Nihat Ömeroğlu’nun 2000 sonrasında emekli olanlar için de intibak düzenlemesi yapılması yönündeki tavsiye kararı, SGK tarafından olumsuz karşılandı.
Geçen yıl 2000 yılı öncesi işçi emeklileri ile çok sınırlı Bağ Kur emeklisi için intibak yapılırken, bugüne değin Bağ Kur emeklileri arasında çok geniş kapsamlı bir düzenleme yapılmadı. Yani Bağ Kur emeklileri üveyin de üveyi olarak kaldı.
Emekli aylıklarındaki eşitsizliğin ortadan kaldırılması veya en aza indirilmesinin çözümü, ivedi yapılacak geniş kapsamlı intibak düzenlemesidir.
Halen en düşük 1162 lira olan memur emekli aylığına 1 Ocak’ta 146 lira, halen en düşük 640 lira olan işçi emekli aylığı ile 580 lira olan en düşük Bağ-Kur emekli aylığına ise ortalama 30 lira zam yapılacak. Bu da var olan eşitsizliği ve adaletsizliği daha da artıracak.
Emekliler arasındaki hoşnutsuzluğun giderilmesi için işçi ve Bağ Kur emekli aylıklarına da yüzde 3’ün karşılığı olan 30 lira değil, memur emeklileri gibi net 146 lira zam yapılmalıdır. Onlar da bu ülkenin kalkınmasına yıllarını verdiler, emeklerini harcadılar. Bu ayrıcalık niye?
Emekli dernekleri işçi ve Bağ Kur emeklilerine de 146 lira ödenmesi için hükümete mektup gönderdi.
Hükümet bu talebi olumlu karşılayacak mı, yoksa işçi ve Bağ Kur emeklileri yine üvey evlat muamelesi mi görecek?
Asgari Ücret Tespit Komisyonu 2014 yılında uygulanacak yeni ücreti belirlemek üzere ilk toplantısını 6 Aralık’ta gerçekleştirdi.
Asgari ücretle çalışan 5 milyonu aşkın işçi ve ailesi, komisyonun saptayacağı yeni ücreti merakla beklese de ücrete yapılacak zamdan, çıkacak karardan çok da umutlu değil.
Hükümetin 2014 Yılı Programında asgari ücrete ocak ve temmuz aylarında yüzde 3’er oranında zam yapılması öngörülüyor. Bir anlamda‘’sefalet ücreti’’ olarak nitelendirilen asgari ücret, yeni yılda da bu niteliğini koruyacak, emekçi kesimi açlıkla mücadeleye devam edecek.
Halen brüt 1021.50, net 803.50 lira olan asgari ücrete yüzde 3 zam yapılması halinde, net ücrette günlük 80 kuruş, aylık 24 lira artış olacak. Son bir yılda doğalgaza yüzde 34, elektriğe yüzde 19, ekmeğe yüzde 14, simide de yüzde 40 zam yapıldığı dikkate alındığında asgari ücrete yüzde 3 zammı öngörmek, bu ücretle çalışan işçiyi haklı olarak endişelendiriyor, karamsarlığa itiyor.
Bir simidin İstanbul’da 1.40, Ankara’da 1 liraya yükseldiği günümüzde asgari ücrette öngörülen günlük zamla bir simit bile alınamıyor.
Komisyona işçi tarafına temsilen katılan Türk-İş’in araştırmasına göre açlık sınırı 1.065, yoksulluk sınırı da 3 bin 470 lira. Bu rakamlar işçi ile birlikte dört kişilik bir ailenin yaşamını sürdürmesi gereken en az ücret. Buna karşılık asgari ücretin belirlenmesinde dört kişilik bir aile değil, sadece işçinin yapacağı harcamalar dikkate alınıyor. Komisyon işçinin ailesini yok sayıyor, görmezden geliyor.
Beş işçi, beş işveren ve beş de kamu temsilcisinden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu, ücrete öngörülen yüzde 3’ün üzerinde bir zam yapsa da bu yeterli olmayacak, emekçi yine sefilleri oynayacak.
Aileleri ile birlikte 20-25 milyonluk kitleyi oluşturan asgari ücretlinin satın alma gücünün gerçek anlamda yükseltilmesi için radikal değişikliğe gereksinim var. En azından asgari ücret vergi dışı bırakılarak rakam yükseltilebilir.
Yeni anayasa çalışmaları sırasında siyasi partilerin asgari ücretin vergi dışı bırakılması konusunda uzlaştıkları belirtilmiş, emekçiye umut pompalanmıştı.
Ne var ki ekonomi yönetimi , ‘’kümeste yolunacak kaz’’olarak gördüğü asgari ücretliden vergi yükünün kaldırılmasına şiddetle karşı çıkarak, bu kesimin hevesini kursağında bıraktı. Asgari ücretin vergi dışı bırakılması bir başka bahara kaldı.
Ülkedeki toplam gelir vergisinin yüzde 62.6’sının ücretli çalışandan, dar ve sabit gelirliden alınması, asgari ücretin vergi dışı bırakılmasının çok zor olduğunu kanıtlıyor.
Eğer bu konuda samimi bir irade gösterilirse, asgari ücretin vergi dışı kalması sağlanabilir veya ücret üzerindeki yükler aşağıya çekilebilir.
Ancak asgari ücretliyi tıpkı memur ve diğer işçiler gibi kolay vergi sağlayıcısı,‘’yolunacak kaz’’gibi gören bir zihniyet ile bunu gerçekleştirmek hiç de olası değil.
Komisyon bu ay içinde yapacağı üç veya dört toplantı sonunda 1 Ocak 2014 ve 1 Temmuz 2014’ten geçerli olacak yeni ücreti belirleyip, kamuoyuna açıklayacak.
Sanırım daha önceki komisyon kararlarında olduğu gibi, hükümet ile işveren temsilcisi TİSK, öngörülen yüzde 3 veya bir miktar üzerindeki zamda uzlaşarak yeni ücret saptayacaktır. Umarım yanılırım, komisyon işçiyi ve kamuoyunu şaşırtacak, sevindirecek bir zammı ücrete yapar, kamuoyuna açıklar.
Ancak bunun gerçekleşeceğinden hiç de umutlu değilim.
Son söz, asgari ücretin yüksek olduğunu ileri sürenlere, ‘’Gelin 803 lira ücretle ailenizle birlikte bir ay yaşamınızı sürdürün’’ ne dersiniz?
-Emeklinin Gözü Enflasyonda-
Asgari ücretli gibi, işçi, memur ve Bağ-Kur emeklileri de yeni yılda aylıklarına yapılacak zammı merakla bekliyor.
Altı milyon işçi emeklisi ile 2.5 milyon Bağ Kur emeklisinin aylıklarına 1 Ocak 2014’ten geçerli olmak üzere Temmuz-Aralık 2013 dönemini kapsayan son altı ayda gerçekleşen enflasyon oranında zam yapılacak.
Son beş ayda gerçekleşen enflasyon oranı yüzde 2.89. Emekli aylıklarına yapılacak zam oranı 3 Ocak’ta açıklanacak enflasyon oranı ile netlik kazanacak. Hükümetin 2014 yılı için hazırladığı programda işçi ve Bağ Kur emeklilerinin aylıklarına yüzde 2.88 oranında zam yapılması öngörülüyor.
Son beş aylık enflasyon rakamları dikkate alındığında, Aralık ayı enflasyonu da eksi çıkmazsa aylıklarda en çok yüzde 3 oranında artış olacak gibi. Bu da hükümetin öngördüğü zamma yakın veya çok az üstünde.
Aslında işçi ve Bağ Kur emekli aylıklarındaki derin farklılıkları gidermek için geniş kapsamlı intibak düzenlemesine ihtiyaç var. Hükümetin geçen yıl 2000 yılı öncesi emekliler için gerçekleştirdiği düzenleme sorunu çözemedi, aksine yakınmalara neden oldu. Bu nedenle yeni intibak düzenlemesi hemen yapılmalı.
İki milyon memur emeklisinin aylıklarında da hükümet ile Memur-Sen arasında, geçtiğimiz Ağustos ayında hızlı bir şekilde bağıtlanan toplu iş sözleşmesi uyarınca net 140 lira artış olacak. Son 6 aylık enflasyon oranı yüzde 3’ü aşarsa, emekli memur aylıklarına aşan oran kadar da zam yapılacak.
Ne var ki, son beş ayda gerçekleşen enflasyonun yüzde 2.89 olduğuna bakarsanız, altı ayda enflasyonun yüzde 3’ü aşması çok zor. Yani, memur ve memur emeklisine ek zam hayal gibi görünüyor.
Kamuda çalışan 2.5 milyon memurun maaşında da yine toplu iş sözleşmesi gereğince 2014 yılında net 125 liraya yakın artış olacak. 2015 yılında da memur ve memur emeklisinin maşına ocak ile temmuz aylarında yüzde 3’er oranında zam yapılacak.
Önümüzdeki yıl memur ve memur emeklisi maaşlarına zam yapılmazken, işçi ve Bağ-Kur emeklileri Temmuz ayındaki artış için yine altı aylık enflasyonu büyük bir umutla bekleyecek.
Bu ülkede işçi, memur, emekli olmak zor, hem de çok zor.
